Arbeidsfrådraget åleine vil bety ein reduksjon på 12 100 kroner for dei som kjem best ut av det – dei som anslagsvis ligg midt på lønnsstatistikken, ifølgje berekningane frå utvalet. Storleiken på frådraget blir gradvis trappa ned når inntekta passerer 300 000 kroner. Dei som har høgare inntekt enn 1,4 millionar kroner årleg, vil ikkje få noko i personfrådrag.
– Med forslaga våre blir det skattemessig meir lønnsamt å arbeide. Det vil også stimulere investeringar i privat næringsliv. På denne måten vil skattesystemet bidra til auka verdiskaping i heile økonomien, sa Ragnar Torvik, som har leidd Skatteutvalet.
Rekninga kjem på 40 milliardar kroner – frådraget kostar 23 milliardar kroner, medan prosentkuttet i inntektsskatten er berekna å gi 17 milliardar kroner mindre i skatteinntekter til staten.
Finansminister Trygve Slagsvold Vedum (Sp) sender no forslaga ut på høyring. Fristen er 15. april.
– Eg reknar med at det vil komme spennande og krevjande høyringsinnspel. For det er ingen tvil om at mange av desse forslaga vil skape mykje engasjement og debatt, sa finansministeren, som viste til det kraftige bråket i havbruksnæringa etter forslaget om innføringa av grunnrenteskatt for delar av denne næringa.
Auka skatt på pensjon
I dag blir pensjonsinntekt skattlagt vesentleg lågare enn lønnsinntekt. Dei samla skattefordelane for pensjon samanlikna med lønnsskattereglar blir anslåtte til om lag 25 milliardar kroner i 2022. På sikt meiner Torvik at auka skatt på pensjonar vil gi auka inntekter på 50 milliardar kroner.
– Skatten på pensjonar blir auka, men ikkje på låge pensjonar, med dette forslaget. Det må vi gjere for å demme opp for bølgja som kjem av auka pensjonsutgifter, sa Torvik, som poengterte at det vil bli veldig mykje meir lønnsamt å jobbe» ved sida av å heve pensjon viss forslaget blir vedteke.
– I dag er det eit minstefrådrag for pensjonistar. Vi ønskjer å overføre frådraget til personfrådrag. Det betyr at ingen kjem til å tape, men nokon vil komme betre ut med det, sa han.
Auken i talet på pensjonistar i forhold til resten av befolkninga tilseier at verdien av skattefordelane om lag vil doblast fram mot 2060. Derfor tilrår utvalet at skatten på middels og høge pensjonsinntekter blir auka, slik at han nærmar seg skatten på lønnsinntekter.
Aukar bustadskatten
Regjeringa Solberg sette i fjor ned ekspertutvalet som skulle gjere ein heilskapleg gjennomgang av skattesystemet. I det opphavlege mandatet skulle ein mellom anna sjå på endringar som kunne få fleire i arbeid og auke investeringane i privat næringsliv. Då regjeringa Støre tok over i fjor, vart mandatet utvida til også å gjelde korleis skattesystemet kan bidra til omfordeling, mellom anna ved rolla og endringane i formuesskatten som kan gi betre geografisk fordeling.
Ein føresetnad er at forslaget skal vere provenynøytralt. Det betyr at alle lettar i skattlegginga, må finansierast ved aukar på andre område i skatte- og avgiftssystemet.
Utvalet tek no til orde for å auke bustadskattlegginga og fjerne dokumentavgifta, som Torvik karakteriserte som ein skadeleg skatt på bustad, fordi den er ei avgift på sjølve transaksjonen og bidreg til å låse bustadeigarar fast, samtidig som den rammar førstegongskjøparar i etableringsfasen hardast.
– Utvalet tilrår at det blir skatt innført på fordel ved bruk av eigen bustad, som blir fasa inn over noko tid, slik at det blir gitt tid til tilpassing. I tillegg foreslår utvalet eit system for gevinstskattlegging av eigen bustad med mindre omgåingsmoglegheiter enn dagens reglar, heiter det i meldinga om utgreiinga.
Fleirtalet foreslår også lettar i formuesskatten både ved monaleg auka botnfrådrag og reduserte satsar. Til saman blir provenyet redusert frå formuesskatten med 8,4 milliardar kroner.
Forslaget frå utvalet om ein felles meirverdiavgiftssats på alle varer, på 25 prosent, er allereie skote ned av Arbeidarpartiet og Senterpartiet som uaktuelt.
(NPK)
